W dniu dzisiejszym (23 czerwca 2015 r.) zapadł wyrok w sprawie SK 32/14. Trybunał stwierdził niezgodność art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej jako: pr. aut.) z art. 64 ust. 1 i 2 w związku z art. 31 ust. 3 w związku z art. 2 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej.

O tym, że art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b pr. aut. może naruszać Konstytucję, mówiło się od dawna. Zgodnie z treścią przepisu, uprawniony którego autorskie prawa majątkowe zostały naruszone, może żądać od osoby, która naruszała te prawa: naprawienia wyrządzonej szkody przez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione - trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu. W praktyce powyższe roszczenie było najczęściej formułowane przez poszkodowanych. Zwracano jednak uwagę, że jest ono bliższe pojęciu "kary cywilnej" nieobecnej w polskim systemie prawnym niż "odszkodowania" w rozumieniu przepisów prawa cywilnego.

Skargę SK 32/14 wniosła spółka, która reemitowała programy w sieciach kablowych bez zawarcia umowy licencyjnej z organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. W wyniku postępowań sądowych doszło do zasądzenia na rzecz organizacji odszkodowania w wysokości trzykrotności opłaty licencyjnej. 

Zgodnie z opublikowanym komunikatem prasowym, "Trybunał Konstytucyjny uznał, że zaskarżony przepis narusza zasadę proporcjonalności i stanowi przejaw zbyt daleko idącej ingerencji w wolność majątkową sprawcy deliktu." Wskazano, że formułowane roszczenie odszkodowawcze, nie może być całkowicie oderwane od wielkości poniesionej szkody. Podkreślił jednocześnie, że poszkodowany może wykorzystywać wiele innych instrumentów ochrony a ustawa gwarantuje mu także dodatkowe ułatwienia procesowe. Tym samym rozwiązanie z art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b pr. aut. uznać należy za zbyt daleko idące. 

Granicę wkraczania w sferę wolności majątkowej Trybunał zakreślił artykułem 31 ust. 3 Konstytucji, powiązanym z zasadą sprawiedliwości społecznej wyrażoną w art. 2 Konstytucji.

Więcej informacji nt. orzeczenia można znaleźć pod adresem:
http://trybunal.gov.pl/rozprawy/wyroki/art/8389-prawo-autorskie-ochrona-majatkowych-praw-autorskich-odszkodowanie/


Anna Wilińska-Zelek